TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, cho biết tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tình dục mà còn tiềm ẩn nguy cơ bệnh lý nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cơn đau có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn, mức độ từ âm ỉ đến dữ dội, kéo dài từ vài phút đến nhiều giờ, thậm chí vài ngày, tùy theo nguyên nhân.
Những biểu hiện thường gặp là đau sau xuất tinh hoặc khi dương vật xìu xuống, căng tức vùng bìu, đau lan lên háng hay bụng dưới, cảm giác nặng ở tinh hoàn, đau tăng khi vận động; đôi khi kèm tiểu buốt, tiểu khó hoặc tinh dịch đổi màu. Tuy nhiên, cần phân biệt với các nguyên nhân đau tinh hoàn không liên quan đến quan hệ như chấn thương, xoắn tinh hoàn, thoát vị bẹn hay ung thư tinh hoàn.
Nguyên nhân thường gặp gây đau tinh hoàn
Ứ huyết tinh hoàn
Còn được gọi là "blue balls", xảy ra khi hưng phấn tình dục kéo dài nhưng không đạt cực khoái, dẫn đến ứ máu trong tinh hoàn và mào tinh hoàn. Mạch máu giãn nở kéo dài gây cảm giác căng tức, khó chịu. Tình trạng này không nguy hiểm, có thể tự hết sau vài giờ. Tuy nhiên, nếu lặp đi lặp lại, gây khó chịu hoặc ảnh hưởng tâm lý, cần được bác sĩ tư vấn về hành vi tình dục lành mạnh.
Viêm mào tinh hoàn
Là nguyên nhân phổ biến gây đau tinh hoàn sau khi quan hệ, đặc biệt ở nam giới quan hệ không an toàn. Tác nhân thường là vi khuẩn lây qua đường tình dục như Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae. Viêm gây sưng đau một bên bìu, kèm đỏ da, sốt, cảm giác nóng rát khi tiểu.
Theo nghiên cứu của Trojian đăng trên American Family Physician, viêm mào tinh chiếm tới 70% các trường hợp đau tinh hoàn ở nam giới từ 18-35 tuổi.
Trào ngược tinh dịch vào bàng quang
Đây là tình trạng tinh dịch không xuất ra ngoài mà chảy ngược vào bàng quang trong quá trình xuất tinh. Người bệnh thường không thấy có tinh dịch sau khi cực khoái, đôi khi thấy nước tiểu đục. Trào ngược có thể gây cảm giác đau tức tinh hoàn nếu tinh dịch bị giữ lại, không thoát được hoàn toàn. Rối loạn cơ vòng cổ bàng quang do dùng thuốc hoặc phẫu thuật niệu đạo là nguyên nhân thường gặp của hiện tượng này.
Viêm tuyến tiền liệt
Viêm tuyến tiền liệt cấp hoặc mạn tính đều có thể gây đau lan xuống tinh hoàn sau khi quan hệ. Đặc trưng bởi cảm giác đau sâu vùng tầng sinh môn, đau tăng khi xuất tinh, có thể kèm theo rối loạn tiểu tiện. Một nghiên cứu trên The Journal of Urology ghi nhận 62% bệnh nhân viêm tuyến tiền liệt mạn tính có triệu chứng đau vùng bìu và tinh hoàn sau quan hệ tình dục.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Tình trạng các tĩnh mạch quanh tinh hoàn giãn nở bất thường, làm tăng áp lực và ứ máu vùng bìu. Sau khi quan hệ, máu dồn xuống vùng tinh hoàn khiến cảm giác đau tức rõ rệt hơn. Thường gặp ở bên trái, kèm cảm giác "nặng" vùng bìu. Theo một nghiên cứu, 47% bệnh nhân bị giãn tĩnh mạch thừng tinh có biểu hiện đau tinh hoàn, trong đó một số mô tả cơn đau rõ hơn sau khi quan hệ tình dục hoặc vận động thể lực.
Khi nào cần đến bác sĩ?
Nam giới cần chủ động cơn đau tinh hoàn kéo dài trên một ngày sau quan hệ, kèm theo sưng đỏ, sốt hoặc đau dữ dội. Ngoài ra, cần lưu ý khi đau lặp lại nhiều lần sau quan hệ, tiểu buốt, tinh dịch bất thường (có máu, đổi màu), đau kèm theo buồn nôn, nôn, đau bụng dưới (nghi ngờ xoắn tinh hoàn).
Bác sĩ Duy khuyến cáo đau tinh hoàn sau khi quan hệ có thể là biểu hiện sinh lý nhất thời hoặc dấu hiệu bệnh lý tiềm ẩn cần được điều trị. Việc hiểu rõ nguyên nhân, theo dõi triệu chứng và không ngần ngại đến gặp bác sĩ là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tâm lý tình dục của nam giới. Các trường hợp liên quan đến nhiễm trùng, viêm tuyến phụ hay giãn tĩnh mạch thừng tinh đều có hướng điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm.
Lê Phương